عبدالحسین بن عمران حویزیعبدالحسین بن عمران حویزی، معروف به خَیاط، شاعر و ادیب شیعی می باشد. ۱ - زندگینامهوی در ربیع الاول ۱۲۸۷، و به نقلی در ۱۲۸۹، در نجف به دنیا آمد. جدّ اعلای او، یوسف، از حویزه/ هویزه به عراق مهاجرت کرد. فرزندان یوسف پس از فوت پدر به نجف، محل دفن وی، رفتند و در آن‌جا اقامت گزیدند و به تجارت پرداختند. عمران، پدر حویزی، پس از ورشکستگی در تجارت پارچه ، به خیاطی مشغول شد. حویزی تا زمان مرگ پدر در کار و تجارت همراه وی بود [۱]
امین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۴۴۹.
[۲]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۱، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
و پس از حمله سربازان عثمانی و ورشکستگی در تجارت، در ۱۳۳۵ به کربلا رفت و در آن‌جا اقامت گزید. [۳]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۲، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۲ - اساتیداو بسیاری از علوم را نزد شیخ هادی تهرانی، ادبیات را نزد سیدابراهیم طباطبائی (از مشهورترین ادیبان و شعرای عصر خود)، و علوم بلاغی را از سیدمحمدعاملی معروف به صحّاف فراگرفت. در فقه از درس شیخ عباس بن شیخ علی آل کاشف الغطاء استفاده برد. نهایةالاحکام علامه حلّی و معالم را نزد شیخ عباس مشهدی خواند و با علومی مانند ریاضیات ، هندسه ، جَفْر ، رمل ، اوفاق ، سیمیا و کیمیا آشنا شد و در بعضی از این علوم رساله نوشت. [۴]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۲، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۳ - شاعرحاذقحویزی با گروهی از شعرا، همچون جمیل صدقی زَهاوی، معروف رُّصافی، عبدالرحمان البنّاء و خیری الهنداوی مجالست داشت و بارها در جمع بزرگان امتحان شده بود. [۵]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۳ـ۲۳۴، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
وی با این‌که هم طر‌از شعرای متکلف قدیم به شمار می‌رفت، در نظم به تکلف نیافتاد. [۶]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۷، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
حویزی ادیبی جسور و آزاداندیش بود، مشروطه خواهان را مدح و دشمنانشان را هجو نمود. وی از راه تجارت امرار معاش میکرد. [۷]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۲ـ۲۳۳، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
موضوعات شعری او بیش‌تر مدح، وصف و تغزّل است. [۸]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۷ـ۲۶۴، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۳.۱ - اثرشعریوی مُخمَّسی طولانی در مدح امیرمؤمنان و اهل‌بیت علیهم‌السلام و همچنین اشعاری در رثای علما و بزرگان شیعه سروده است. [۹]
محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، ج۱، ص۱۴۲ـ۱۴۳، المعروف بالفوائد الرجالیة، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ش.
[۱۰]
محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، ج۱، ص۱۴۷، المعروف بالفوائد الرجالیة، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ش.
[۱۱]
امین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۴۴۹ـ ۴۵۰.
[۱۲]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۶۴ـ۲۶۶، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
حویزی از روایات شفاهی (ادبیات عامیانه) اطلاعات دقیقی داشت. از وی قصه‌های بسیار و حدود پانزده دیوان بر جای مانده است. [۱۳]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۵ـ۲۳۶، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
دو جلد از دیوان او در نجف به چاپ رسیده است: جلد اول در ۱۳۸۴/۱۹۶۴ در هفتاد صفحه و جلد دوم به کوشش حمید مجید هدو در ۱۳۸۵/۱۹۶۵ در سیصد صفحه. [۱۴]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشرو العشرین، ج۲، ص۲۲۷، بغداد ۱۹۶۹.
[۱۵]
محمدهادی امینی، معجم المطبوعات النجفیة: منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، ج۱، ص۱۷۸ـ۱۷۹، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
عواد [۱۶]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشرو العشرین، ج۲، ص۲۲۷، بغداد ۱۹۶۹.
مجلد دوم را چاپ بیروت ذکر کرده است.از دیگر آثار وی، شعر حماسی فریدةالبیان است که در ۱۳۷۵/ ۱۹۵۵ در نجف به چاپ رسیده است. [۱۷]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشرو العشرین، ج۲، ص۲۲۷، بغداد ۱۹۶۹.
[۱۸]
محمدهادی امینی، معجم المطبوعات النجفیة: منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، ج۱، ص۲۶۴، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
او تقریظی نیز بر الغیث الزّابد فی ذرّیة محمد العابد، تألیف سیدعبداللّه بلادی، نوشته است. [۱۹]
آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۳، ص۳۴.
۴ - وفاتحویزی در فقر زندگی کرد و از او فرزندی به جا نماند. [۲۰]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۲۳۷، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
وی در ۱۳۳۰ش، و به نقلی در ۱۳۳۵ش، در کربلا درگذشت. [۲۱]
امین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۴۴۹.
[۲۲]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشرو العشرین، ج۲، ص۲۲۷، بغداد ۱۹۶۹.
[۲۳]
محمدهادی امینی، معجم المطبوعات النجفیة: منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، ج۱، ص۱۷۸، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
منابع: (۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة. (۲) امین، اعیان الشیعة. (۳) محمدهادی امینی، معجم المطبوعات النجفیة: منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶. (۴) محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، المعروف بالفوائد الرجالیة، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ش. (۵) علی خاقانی، شعراء الغری، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸. (۶) کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشرو العشرین، بغداد ۱۹۶۹. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالحسین بن عمران حویزی »، شماره۶۶۶۰. |